Selectiviteit

Selectiviteit is een term die je vaak tegenkomt in de elektrotechniek. Een goede selectiviteit in de elektrische installatie is belangrijk voor de veiligheid. Daarom gaat het er in feite om dat het beveiligingscomponent welke zich het dichts bij het defect bevindt, aanspreekt.

Selectiviteit in je woning

Een voorbeeld hiervan is een lamp op de slaapkamer. Je wilt niet dat bij een fout in de lamp de hoofdzekering van het energiebedrijf uitschakelt. Maar dat alleen de desbetreffende installatieautomaat van de groep aanspreekt. Zodat je op de overloop nog licht hebt. Selectiviteit bereik je als de beveiliging in de onderverdeelinrichting sneller aanspreekt dan de beveiliging in de hoofdverdeelinrichting. In een woning bereik je selectiviteit als de beveiliging in je groepenkast eerder aanspreekt dan de beveiliging van het energiebedrijf. Let wel op: smeltpatronen die nog voorkomen in de verdeelkast van het energiebedrijf en installatieautomaten in je groepenkast hebben een andere werking en een ander gedrag en zijn niet zonder meer op basis van de normale stroomwaarde selectief. De NEN1010 (par. 314.2) geeft aan dat de meeste installaties aan een bepaalde mate van selectiviteit moeten voldoen: "Delen van installaties die onafhankelijk van elkaar moeten worden bedreven moeten door afzonderlijke distributiegroepen zijn gevoed, waarbij je deze stroomketens niet beïnvloed door storingen in andere stroomketens". De NEN1010 gaat verder niet in op selectiviteit. Maar in hoofdstuk 36 staat het volgende beschreven: "Elke noodzaak voor de continuïteit van bedrijfsvoering die nodig wordt geacht gedurende de beoogde levensduur van de installatie moet worden vastgelegd voor elke stroomketen. Een aantal eigenschappen dienen overwogen te worden, zoals bijvoorbeeld:

• keuze van het beveiligingstoestel om selectiviteit te krijgen
• keuze van aarding van het stelsel
• aantal stroomketens
• meerdere elektrische voedingen
• het gebruik van bewakingstoestellen".

De term 'nodig' levert vaak discussie op. En als vuistregel kun je bijvoorbeeld het volgende hanteren: de eigenaar van de installatie bepaalt of iets selectief moet zijn. Met betrekking tot de veiligheid kan het noodzakelijk zijn. Maar met betrekking op de (bedrijfs)continuïteit kan het wenselijk zijn.

Selectiviteit bij zonnepanelen

Zonnepanelen sluit je aan op een omvormer, en die sluit je weer aan op de groepenkast. Maar hoe zit het dan met de selectiviteit? Er heerst verwarring over wat wel en niet mag. Deze verwarring ontstaat omdat de regelgeving uitgaat van de situatie voor het gebruik van zonnepanelen. Dus met één voedingsbron van het energiebedrijf. Maar zonnepanelen leveren ook energie aan je eigen installatie en is dus ook een voedingsbron. En wat er over is aan energie lever je terug aan het net. Bij het ontwerp van je zonnepanelen installatie moet je er dus rekening houden dat je selectief bent ten opzichte van de hoofdzekering. Deze moet nooit uitschakelen doordat het bijvoorbeeld een zonnige dag is en je zelf weinig energie verbruikt, en dus te veel energie terug levert aan het openbare net. Een rekenvoorbeeld: stel dat je een hoofdaansluiting hebt van 1x25A, en de groep voor de zonnepanelen is 16A om selectief te zijn. De omvormer kan dus nooit meer dan 230V x 16A = 3680 Watt aan energie produceren. Dus kun je geen omvormer met zonnepanelen van 5kW aansluiten op deze installatie. Maar de hoofdzekering kan 230V x 25A = 5750 Watt aan energie leveren, en dus ook aan energie terugleveren. Om toch 5kW aan zonnepanelen te kunnen installeren kun je twee omvormers plaatsen van elk 2,5kW en dus 11A maximale stroom. Deze plaats je elk achter een eigen groep van 16A. Hiermee voldoe je aan de selectiviteit, maar let wel op de totale belastbaarheid van je groepenkast! In theorie kan er nu dus 25A + 11A + 11A = 47A stroom door je groepenkast stromen. In de meeste groepenkasten zijn de rails en componenten zoals aardlekschakelaars geschikt voor maximaal 40A. Dus hier moet je rekening mee houden. Je kunt dit eenvoudig oplossen door een installatieautomaat van 40A te plaatsen die de stroom in de groepenkast beperkt.