NEN-EN-IEC 61439

De NEN-EN-IEC 61439 is de norm voor energieverdelers, groepenkasten, energiedistributiesystemen oftwel laagspanningsschakel- en verdeelinrichtingen (LSV). De norm bestaat uit een aantal onderdelen:

• 61439-0 | Gids voor het ontwerpen en bouwen van LSV
• 61439-1 |  Algemene regels voor LSV
• 61439-2 | Vermogensschakel- en verdeelinrichtingen
• 61439-3 | Verdeelinrichtingen bedienbaar voor leken
• 61439-4 | Verdeelinrichtingen voor bouwplaatsen
• 61439-5 | Energiedistributie verdeelinrichtingen
• 61439-6 | Railkokersystemen
• 61439-7 | Specifieke applicaties

In dit kennisartikel gaan we verder in op onderdeel 1 en onderdeel 3.

NEN-EN-IEC 61439-1 - Algemene regels voor LSV

Dit deel is het algemene deel. De delen 2 tm 7 zijn aanvullingen op deel 1. Maar de basis van de verdeler of groepenkast zal dus altijd moeten voldoen aan deel 1. En de volgende criteria zijn van belang om te voldoen aan de norm:

• Toegekende spanning niet hoger dan 1000V wisselspanning of 1500V gelijkspanning.
• Vaste opstelling en verplaatsbare schakelverdeelinrichtingen met of zonder omhulling
• Voor opwekking, transmissie, verdeling en omzetting van elektrische energie en voor besturing hiervan
• Schakelinrichtingen voor bijzondere bedrijfsomstandigheden, zoals schepen en voertuigen
• Voor machines, aangevuld met de machinerichtlijn IEC 60204

Het is toegestaan dat de oorspronkelijke fabrikant niet de fabricage en montage uitvoert. Het is dus toegestaan om als professional zelf een verdeler te assembleren of samen te stellen. Maar wees je wel bewust van je verantwoordelijkheden. Het is namelijk jou oplossing en die moet voldoen aan de norm NEN-EN-IEC 61439.

Het is toegestaan om zelf je groepenkast te assembleren, maar wees je wel bewust van de verantwoordelijkheden

Bouw je een verdeler of groepenkast samen met één van de Europese A+ merken, zoals Hager, Eaton, Gewiss, Schneider, Attema of ABB en volg je alle instructie, dan voldoe je aan de norm.Voldoe je dus niet aan de omstandigheden en volg je de instructie, handleidingen en spelregels niet, dan voldoe je dus niet aan de NEN-EN-IEC 61439. Tenzij de gebruiker de omstandigheden zodanig aanpast dat deze wel binnen de specificaties vallen.Belangrijke aandachtspunten van deze specificaties zijn bijvoorbeeld omgevingstemperatuur, atmosferische omstandigheden, vervuilingsgraad, plaatsing en bereikbaarheid.

Omgevingstemperatuur

De temperatuur mag rondom de verdeler of groepenkast minimaal -5 graden zijn. Maar voor een buitenopstelling is dat -25 graden tot maximaal 40 graden. De temperatuur mag gedurende 24 uur niet de 35 graden overschrijden.Als voorbeeld de groepenkast in de meterkast van een woning. De gemiddelde temperatuur zal gedurende 24 uur waarschijnlijk niet boven de 25 graden uitkomen. Dit neem je dan als uitgangspunt voor de warmtecalculatie van de groepenkast.

Atmosferische omstandigheden

Let altijd op condensvorming. Deze treden voornamelijk op bij (grote) temperatuurschommelingen. De lucht moet dus zuiver zijn. En de luchtvochtigheid mag maximaal 50% zijn bij een omgevingstemperatuur van 40 graden, en 90% bij 20 graden.Let op: in verband met doorslagvastheid en andere eigenschappen, is plaatsing van een verdeler hoger dan 2000 meter boven zeeniveau niet toegestaan.

Vervuilingsgraad

Vervuiling in de lucht kan geleidend zijn. Deze vervuiling kan doordringen tot in de verdelers en zelfs tot in de componenten. Met als gevolg doorslag. In de NEN-EN-IEC 61439 vind je vier categorieën voor een verschillende situaties.Zonder duidelijke vaststelling mag je bij normaal huishoudelijk gebruik in de woning uitgaan van vervuilingsgraad 2. In bijvoorbeeld een industriële omgeving is dit standaard vervuilingsgraad 3. De oorspronkelijke fabrikant is verantwoordelijk voor het vermelden van de vervuilingsgraad. Hiervoor zijn een aantal factoren verantwoordelijk, zoals de IP-graad. Let er ook op dat de componenten aan de vervuilingsgraad voldoen.

Plaatsing en bereikbaarheid

In deel 1 vind je ook uitleg over de bereikbaarheid van 'functionele eenheden'. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de plaats en bereikbaarheid van schakelaars en instrumenten.

NEN-EN-IEC 61439-3 - Verdeelinrichting bedienbaar door leken

Een verdeler of groepenkast die voldoet aan dit deel is een verdeelinrichting die een leek kan en mag bedienen. Een leek is bijvoorbeeld iemand die niet geschoold en ondeskundig is. Dit zijn dus de meeste gebruikers in een woning.Niet alleen het gekozen systeem maar ook de toegepaste componenten moeten geschikt zijn voor de bediening door leken. Kan een leek wel of niet een zekering uitwisselen? Mag een leek de hoofdschakelaar bedienen? En wat als er een component in de groepenkast zit die de leek niet mag bedienen? Al deze vragen zijn van belang om te verdeelinrichting bedienbaar te maken voor een leek.