De NEN 1010-norm, die voorschriften bevat voor veilige elektrische installaties in Nederland, is in 2020 geactualiseerd als NEN1010:2020. In 2024 is deze norm samen met het correctieblad aangepast tot NEN1010:2020+C1:2024. De verwachting is dat deze versie uit 2024 in 2025 wordt aangewezen in het bouwbesluit. Tot die tijd is de NEN1010:2015 geldig. De veranderingen ten opzichte van de editie uit 2015 hebben grote gevolgen voor de manier waarop groepenkasten en andere elektrische installaties worden ontworpen en geïnstalleerd. Dit artikel bespreekt 10 belangrijke verschillen, gericht op professionals die meer willen weten over veilige en moderne elektrische installaties.
1. Toepassing van overspanningsbeveiliging (SPD's)
In de NEN1010:2020+C1:2024 zijn de regels rondom overspanningsbeveiliging (Surge Protection Devices, SPD's) aangescherpt. Waar het in de 2015-versie vaak een aanbeveling was, is de toepassing van SPD's nu in meer situaties verplicht gesteld.
- Woonhuizen: Voor nieuwbouwprojecten en renovaties is het verplicht om een overspanningsbeveiliging te installeren. Dit beschermt gevoelige apparatuur, zoals computers en slimme apparaten, tegen schade door spanningspieken, bijvoorbeeld als gevolg van blikseminslag.
Voorbeeld: In een nieuwbouwwoning met een slimme thermostaat en zonnepanelen wordt een SPD geplaatst in de groepenkast om schade door blikseminslag te voorkomen. - Bedrijfspanden: In gebouwen waar continuïteit essentieel is (denk aan kantoren, datacenters of medische instellingen), is het toepassen van SPD's eveneens verplicht.
Voorbeeld: Een datacenter installeert een klasse II SPD om servers te beschermen tegen spanningspieken veroorzaakt door stroomstoringen.
2. Afscherming tegen elektrische schokken
De eisen voor bescherming tegen elektrische schokken zijn in 2020 verder aangescherpt om de veiligheid van installaties te verhogen.
- Beschermingsaarde: De nieuwe richtlijnen benadrukken het belang van een correcte verbinding tussen apparaten en de aardingsinstallatie.
Voorbeeld: In een keuken wordt een metalen oven aangesloten op een aparte groep met een correcte aarding om risico's te vermijden. - Aardlekschakelaars: In meer situaties is de toepassing van aardlekschakelaars verplicht gesteld. Groepenkasten moeten nu vaker voorzien zijn van 30mA aardlekschakelaars.
Voorbeeld: Een badkamerinstallatie wordt aangesloten op een aparte aardlekschakelaar van 30mA om bescherming te bieden bij vochtige omstandigheden.
3. EV-laders en laadpunten
De opkomst van elektrische voertuigen (EV's) heeft geleid tot nieuwe eisen in de NEN1010:2020+C1:2024. Laadpunten voor elektrische voertuigen moeten nu voldoen aan specifieke regels.
- Aparte circuits: Elk laadpunt moet aangesloten zijn op een eigen circuit, wat overbelasting van de installatie voorkomt.
Voorbeeld: Een laadpaal voor een elektrische auto wordt direct aangesloten op een aparte groep in de groepenkast. - Type B aardlekschakelaars: Voor laadpunten is het gebruik van aardlekschakelaars type B verplicht.
Voorbeeld: Bij de installatie van een laadpaal wordt een aardlekschakelaar type B toegevoegd om te voldoen aan de veiligheidsnormen.
Type B aardlekbeveiliging nodig voor jouw situatie? Check hier de actuele prijzen: Type B aardlekbeveiliging.
4. Energie-efficiëntie
De NEN1010:2020+C1:2024 benadrukt energie-efficiëntie bij het ontwerpen van installaties. Dit sluit aan bij de groeiende aandacht voor duurzaamheid.
- Optimalisatie: Installaties moeten ontworpen worden om energieverlies te minimaliseren.
Voorbeeld: Het gebruik van LED-verlichting in plaats van traditionele gloei- of halogeenlampen verlaagt het energieverbruik aanzienlijk. - Monitoring: Slimme energiemeters en monitoringsystemen worden aanbevolen om het verbruik te analyseren.
Voorbeeld: Een slimme meter in een huishouden geeft inzicht in piekbelasting en stimuleert energiebesparende maatregelen.
5. Toepassing van PV-systemen (zonnepanelen)
De richtlijnen voor het installeren van zonnepanelen zijn verder uitgewerkt in de NEN 1010:2020 om veiligheid en efficiëntie te waarborgen.
- Aarding: Zonnepanelen moeten correct worden geaard om brandrisico's en storingen te voorkomen.
Voorbeeld: Bij een PV-installatie op een plat dak worden de metalen frames aangesloten op de aardrail van de groepenkast. - DC-schakelaars: Er is een verplichting tot het installeren van DC-schakelaars dichtbij de panelen.
Voorbeeld: Een schakelkast naast de zonnepanelen maakt het mogelijk om de installatie snel spanningsvrij te maken bij onderhoud.
6. Kortsluitvastheid van groepenkasten
Groepenkasten moeten voldoen aan hogere eisen wat betreft kortsluitvastheid om schade bij kortsluiting te minimaliseren.
- Hoofdschakelaars: Hoofdschakelaars moeten bestand zijn tegen hogere stroomwaarden.
Voorbeeld: In een industriële installatie wordt een hoofdschakelaar geplaatst met een kortsluitvastheid van 10kA. - Beveiliging: Automatische schakelaars met hogere kortsluitvastheid worden aanbevolen.
Voorbeeld: Een installatieautomaat met 6kA kortsluitvastheid wordt geplaatst in een woonhuis.
Heb jij nog een installatie automaat nodig met een kortsluitvastheid van 6kA? Check hier de actuele prijzen van SEP installatie automaten: Ga naar de pagina.
7. Bescherming tegen vlamboogfouten
Beschermingsmiddelen tegen vlamboogfouten (Arc Fault Detection Devices, AFDD's) zijn in de NEN1010:2020+C1:2024 uitgebreid behandeld.
- Brandpreventie: AFDD's worden aanbevolen in ruimtes met een verhoogd brandrisico, zoals houten woningen.
Voorbeeld: In een houten chalet wordt een AFDD geïnstalleerd om brandgevaar door defecte bedrading te voorkomen. - Combinatieapparatuur: AFDD's worden geïntegreerd met andere beveiligingscomponenten.
Voorbeeld: Een groepenkast bevat een combinatie van aardlekschakelaars en AFDD's voor optimale beveiliging.
8. Waterdichte installaties
Installaties in vochtige omgevingen, zoals badkamers en buitenruimtes, vallen onder strengere eisen in de NEN1010:2020+C1:2024.
- Beschermingsgraad: Apparaten en schakelaars moeten voldoen aan hogere IP-waarden.
Voorbeeld: Een buitenstopcontact met IP65-classificatie wordt geïnstalleerd in een tuin. - Afstandseisen: Elektrische componenten in badkamers moeten verder van waterbronnen geplaatst worden.
Voorbeeld: Een wandcontactdoos in een badkamer wordt op minimaal 60 cm van een wastafel geplaatst.
Contactdozen nodig? Vind ze hier allemaal!
9. Specifieke eisen voor medische ruimten
Medische ruimten vereisen speciale aandacht vanwege de kwetsbaarheid van patiënten en de complexe apparatuur.
- Isolatiesystemen: IT-stelsels (onafhankelijke aardingssystemen) zijn verplicht in operatiekamers.
Voorbeeld: Een ziekenhuis installeert een geïsoleerd stroomstelsel in een intensive care-afdeling om storingen te minimaliseren. - Continuïteit: Back-upsystemen zijn essentieel om stroomuitval te voorkomen.
Voorbeeld: Een noodaggregaat zorgt ervoor dat medische apparatuur blijft functioneren bij een stroomstoring.
10. Slimme installaties
Een belangrijke toevoeging in de NEN1010:2020+C1:2024 is de aandacht voor slimme installaties. Dit speelt in op de toenemende integratie van domotica en IoT (Internet of Things) in elektrische systemen. De norm specificeert hoe deze slimme systemen veilig moeten worden geïntegreerd in een elektrische installatie.
- Veiligheid van slimme apparaten: Slimme apparaten zoals thermostaten, verlichting en slimme stekkers moeten voldoen aan veiligheidsnormen en correct worden aangesloten op de installatie.
Voorbeeld: Een slimme thermostaat wordt geïnstalleerd en verbonden met het netwerk via een aparte, beveiligde groep in de groepenkast, zodat de rest van de installatie niet wordt beïnvloed bij een storing. - Energiebeheer: Slimme installaties maken het mogelijk om energieverbruik te monitoren en te optimaliseren. De nieuwe norm biedt richtlijnen voor het veilig integreren van dergelijke systemen.
Voorbeeld: In een woning wordt een energiemanagementsysteem geïnstalleerd dat zonne-energie en netstroom combineert en prioriteert op basis van verbruikspatronen. - Compatibiliteit: Bij het toevoegen van slimme apparaten moet worden gecontroleerd of deze compatibel zijn met bestaande elektrische installaties om risico’s te vermijden.
Voorbeeld: Een smart home-systeem wordt getest en gecertificeerd voor gebruik in combinatie met een groepenkast voorzien van moderne aardlek- en installatieautomaten.
Heb jij componenten nodig voor jouw elektrische installatie in jouw woning of bedrijfspand?
Vind jouw groepenkast (componenten) eenvoudig in deze webwinkel: Ga naar 123Groepenkast.nl
NEN 1010:2020
De NEN1010:2020+C1:2024 brengt aanzienlijke veranderingen met zich mee die de veiligheid en betrouwbaarheid van elektrische installaties vergroten. Professionals in de elektrotechniek moeten zich goed bewust zijn van deze nieuwe eisen om installaties toekomstbestendig te maken. Ook particulieren met interesse in hun groepenkast of elektrische installatie doen er goed aan om deze normen te begrijpen, zodat ze veiliger en efficiënter met elektriciteit kunnen omgaan.
Wij vinden het superleuk als je een reactie wilt achterlaten. Klik op de reactieknop onderaan deze pagina. Alvast bedankt.