1 fase

1 fase is een begrip vanuit de de elektrotechniek, en is een eenfase elektrische stroom. Eenfaseverdeling wordt in de praktijk gebruikt wanneer belastingen voornamelijk verlichting en verwarming zijn, met weinig grote elektromotoren. In Nederland zijn voorheen de huisaansluitingen standaard aangesloten op 1 fase.

Tegenwoordig zijn er meer groepen en is het elektriciteitsverbruik hoger. Hierdoor sluit men de woningen vandaag de dag voornamelijk  aan op een 3 fase net-aansluiting. De installatie is dan vaak als volgt opgebouwd. Vanuit het net wordt de groepenkast (verdeler) aangesloten op 3 fasen. In de groepenkast vindt de verdeling plaats naar eindgroepen voor 1 fase verbruikers en eindgroepen voor 3 fase verbruikers.

Maximaal vermogen

Achter een 1 fase 40A aansluiting kan maximaal 40 x 230 = 9,2 kW. Achter een 3 fase 40A aansluiting kan maximaal 3 x 40 x 230 = 27,6 kW. Een 1 fase voeding verbonden met een wisselstroom elektromotor produceert geen roterend magnetisch veld; eenfase motoren hebben extra circuits nodig om te starten (bijvoorbeeld een condensator startmotor).

1 fase motoren boven de 10 kW in vermogen zijn vaak 3 fase motoren. Omdat de spanning van een enkelfasig systeem twee keer in elke cyclus een piekwaardebereikt, is het "momentane" vermogen niet constant. Een eenfase belasting kan op twee manieren worden gevoed door een driefasige distributietransformator: door verbinding tussen een fase en nul (neutraal) of door verbinding tussen twee fasen.

Deze twee geven verschillende spanningen van een gegeven voeding. In Nederland is een driefasen 230/400 volt systeem gebruikelijk. Maar in Noord-Amerika is dit een 120/208 volt driefasig systeem.

In Nederland is de 1 fase spanning 230 volt

In Nederland is de fase-naar-neutrale spanning 230 volt en de fase-naar-fase spanning 400 volt. Dit maakt het mogelijk om eenfase verlichting aan te sluiten op de fase-naar-neutraal, dus op 230 volt. Driefasige motoren sluit je aan op alle drie de fasen.

Dit elimineert de noodzaak van een afzonderlijke eenfase transformator. Standaardfrequenties van eenfase-voedingssystemen zijn 50 of 60 Hz, in Nederland is dit over het algemeen 50Hz. Soms kom je in oude installaties nog 60Hz tegen. Er zijn ook afwijkende installaties.

Zoals speciale eenfase tractie-energienetwerken deze werken bijvoorbeeld op 16,67 Hz of andere frequenties om elektrische spoorwegen van stroom te voorzien. Hoe stel ik mij een 1 fase elektrische stroom voor? Denk bijvoorbeeld aan 1 (enkelvoudige) fasekracht zoals een fiets waarbij alleen maar één been (fase) op een pedaal duwt dat rond een krukas draait (neutraal). 1. Mechanisch is het vermogen berekend als beendruk maal snelheid (rotatiesnelheid). 2. Elektrisch is vermogen berekend als beenkracht (spanning) maal stroom (stroom).

Tweedraads wisselstroom circuit

Een 1 fase voeding is een tweedraads wisselstroom (AC) stroomcircuit. De meeste mensen gebruiken het elke dag, omdat het meest voorkomende stroomcircuit in het huishouden is en de lichten, tv, enz. voedt. Meestal is er één stroomdraad en één neutrale draad en stroomt er stroom tussen de stroomdraad (door de belasting) en de neutrale draad.

De standaard voedingskabel van een enkelfasige 230V apparaat is een voedingsdraad, een neutrale (nul) draad en een aardedraad. Bij dubbel-geisoleerde apparaten is er alleen een voedingsdraad en een neutrale draad. De toepassing van enkelfasige spanning is in nieuwbouw alleen nog maar in het gebouw zelf. De net aansluiting is standaard een 3 fase aansluiting.