Warmtepomp elektrisch aansluiten: Normen en Regels
25 mei 2020 
4 min. leestijd

Warmtepomp elektrisch aansluiten: Normen en Regels

Wij krijgen steeds vaker te maken met het elektrisch aansluiten van een warmtepomp. Het vergt enige kennis en voorbereiding om de aansluiting van de warmtepomp in je elektrische installatie te realiseren. Je moet met een aantal zaken rekening houden, en weten aan welke normen en regels je moet voldoen.

Eén van die zaken is bijvoorbeeld de berekening van het gevraagde vermogen van de gehele elektrische installatie. Sowieso heb je een driefasen aansluiting van het energiebedrijf nodig. Dus je moet in je berekening uitgaan van drie fasen. Het vermogen wil je zoveel mogelijk verdelen over deze drie fasen.

Je past de algemene NEN1010 installatieregels toe voor het aansluiten van een warmtepomp

Daarnaast is belangrijk om de juiste voedingskabel te gebruiken, en natuurlijk de juiste beveiliging. Om deze te bepalen, gebruik je de NEN1010 of de NPR5310. Omdat er geen speciaal hoofdstuk over het aansluiten van de warmtepomp in staat, pas je dus de algemene installatieregels toe. Heb je groepenkast componenten nodig? Klik dan hier!

In deze blog behandelen wij de volgende onderwerpen:

Warmtepomp heeft eigen eindgroep
Verdeling over de fasen
Aansluiting energieleverancier aanpassen
Aansluiten warmtepomp op de groepenkast

Warmtepomp heeft eigen eindgroep

Naverwarming in warmtepompHet gevraagd vermogen van een warmtepomp is afhankelijk van de woning. Maar zal in de meeste woningen tussen de 2 en 3 kW bedragen. Het is aan te bevelen om daar een aparte groep voor toe te passen. Hiermee voldoe je aan de eis in paragraaf 510.4.2 van de NEN1010.

Deze paragraaf schrijft voor dat specifieke apparaten met een hoge aansluitwaarde voorzien moeten zijn van afzonderlijke eindgroepen. Alle Installatieautomaten kun je hier vinden.

Een warmtepomp is vaak dusdanig berekend dat deze op bijna alle dagen van het jaar aan de warmtevraag kan voldoen. Maar het kan voorkomen dat het bijvoorbeeld een dag extreem koud is.

In deze gevallen zijn er soms voorzieningen die er bijvoorbeeld voor zorgen dat de tapwater temperatuur wat hoger is. Met een tapwatertemperatuur van 60 graden voorkom je legionella.

Elektrische naverwarming nodig bij een warmtepomp

Deze verhoging van temperatuur kun je bereiken door bij te stoken of door naverwarming toe te passen. Je kunt bijvoorbeeld een elektrisch warmte element gebruiken. Maar dit heeft natuurlijk wel invloed op je elektrische installatie. En dan met name op het totale gelijktijdig vermogen.

De piekbelasting op dit soort dagen kan namelijk fors zijn. Een warmte element heeft vaak een dusdanig hoog vermogen dat ook hiervoor een eigen eindgroep nodig is. In de ontwerpfase moet je hier al rekening mee houden.

Groepenkast componenten bestellen

Verdeling over de fasen

Het verdelen van de fasen komt pas kijken bij een 3-fasen aansluiting. De meeste woningen zijn nog aangesloten op een éénfase aansluiting van het energiebedrijf. Alhoewel tegenwoordig een driefasen aansluiting veelal standaard is.

Bij een driefasen aansluiting is een gelijkmatige verdeling van het vermogen over de fasen van groot belang. Bij een apparaat op driefase mag je er van uitgaan dat de fabrikant het vermogen al gelijkmatig verdeeld heeft. Deze verdeling is vaak ook al het geval bij een warmtepomp. Maar controleer dit altijd wel, zodat je het zeker weet.

Met een goed ontwerp voorkom je asymmetrische stromen

Bij het ontwerp van nieuwbouw woningen zal hier zeker aandacht voor zijn. Maar bij het vervangen van een cv-ketel door een warmtepomp moet je een geheel nieuw ontwerp van de elektrische installatie maken. Hiermee voorkom je bijvoorbeeld asymmetrische stromen, en daarmee verschuiving van de fasespanning.

Dit kan leiden tot apparatuur die niet of minder goed werkt. Maar ook voor extra stromen in de nul geleider. Door deze extra stromen krijg je extra verlies in je kabel en mogelijk levensduur verkorting door de onnodige opwarming. Voor krachtgroepen, klik hier.

Energieleverancier verzwaren voor warmtepomp

Aansluiting energieleverancier aanpassen

De hoofdaansluiting is na het aansluiten van de warmtepomp vaak niet meer toereikend. In deze gevallen is het nodig om de bestaande aansluiting te verhogen. Meestal brengt de netbeheerder hiervoor kosten in rekening. Dit zijn eenmalige kosten voor de aanpassing, en soms een maandelijkse verhoging van het vastrecht.

Houd rekening met de extra kosten van de netbeheerder

Je kunt het beste bij jouw energieleverend bedrijf informeren wat de exacte kosten hiervoor zijn. Vaak geldt dat bij een aanpassing van 1 x 35A/40A naar 3 x 25A de maandelijkse kosten dezelfde blijven. Maar verhoog je dit naar 3 x 35A dan kan het zo maar zijn dat je maandelijks een paar tientjes meer betaald.

Aansluiten warmtepomp op de groepenkast

De warmtepomp heeft vaak een driefasen aansluiting nodig. Maar heeft ook een driefasen groep voor het elektrisch element en een eenfase 230V groep voor de stuurspanning nodig.Stuurkabel warmtepomp aansluiten in groepenkast

Het gemakkelijkst is in dit geval om met één kabel vanuit de groepenkast naar een nieuw te plaatsen onderverdeler te gaan in de nabijheid van de warmtepomp. Maar natuurlijk kun je er ook voor kiezen om met drie kabels vanuit de groepenkast naar de warmtepomp te gaan.

Het plaatsen van een onderverdeler voor een warmtepomp is een veel gekozen optie

In de groepenkast plaats je een automaat van bijvoorbeeld 3x25A. Deze sluit je dan aan op de hoofdschakelaar. Dus niet via een aardlekschakelaar. Vanaf de automaat ga je met een vijf aderige kabel naar de onderverdeler. In de onderverdeler komt de kabel op de hoofdschakelaar en vervolgens op de aardlekschakelaar van 30mA.

Na de aardlekschakelaar installeer je drie automaten. Eén automaat 1p + N en twee automaten 3p + N. Vaak kiest men er voor om automaten toe te passen met een C-karakteristiek. Maar een B-karakteristiek is vaak ook voldoende. Je vindt de keuze van de automaat in de beschrijving van de leverancier.

Heb jij nog groepenkast componenten nodig voor jouw installatie? Ga dan naar deze link voor een volledig overzicht.

Wij vinden het superleuk als je je reactie wilt achterlaten. Klik op de reactieknop onderaan deze pagina. Alvast bedankt.

Ps. Lijkt het je leuk om ook een artikel te schrijven, of ken je iemand die dat wil? Laat het ons weten!

Over de schrijver
Luc startte in 1991 in de installatietechniek. In 2013 is hij gestart met zijn eerste webshop in technische installatiematerialen 123GroepenKast.nl. Datzelfde jaar schreef hij zijn eerste e-boek over het aansluiten van een groepenkast. Vanuit zijn passie voor de techniek publiceerde hij meerdere kennis artikelen met als doel om de technische vakkennis op een hoger niveau te krijgen. Te vaak ziet hij in de praktijk technische installaties die zijn aangelegd met een gebrek aan technische kennis. Door de kennis terug te brengen, samen met het vakmanschap van de RegioInstallateur wordt een betrouwbare, en bovenal veilige technische installatie opgeleverd. Tegenwoordig houdt Luc zich bezig met de ontwikkeling van de RegioInstallateur en Installo.
Jos
Door

Jos

op 08 Oct 2020

reken bij een 3x35/40 amp aansluiting op 650-700 euro meer per jaar incl btw tov de standaard 3x25. Het artikel gaat niet over nieuwbouw. Daar is het thermisch vermogen vaak maar 6kW, en Het elektrisch vermogen bijv 1300w van de warmtepomp. Bij appartement kan het elektrisch vermogen vd warmtepomp zelfs dalen tot 700 w. om dat nu een eigen groep te geven, waar trek je de grens...

Henk Burks
Door

Henk Burks

op 25 Apr 2021

We plaatsen nu de derde warmtepomp (3 keer 1 fase gespreid over de drie fasen) en daarmee kunne we gasloos verwarmen. Dan denk je dat je van het gas af kan! Inductie koken en keukenboiler klaar.Maar dan werkt 2 *25 ampere niet meer alleen de inductie plaat is 11 kWatt. Dus je gaat naar 3*35 of 50 ampere. Betaal je 55 euro per maand meer voor bij Enexis. (verschil 3*25 A en 3*35 A) De gas aansluiting kost 15 euro dus om het milieu te helpen betaal je 40 euro per maand meer! !?

Ricardo Lageweg
Door

Ricardo Lageweg

op 29 Apr 2021

Beste Henk,Het is altijd goed om te kijken en af te wegen met welke motieven je de aanpassingen doet. Bijvoorbeeld onafhankelijkheid, 'milieu' of financiele motieven.Groetjes Ricardo

Linda
Door

Linda

op 21 Nov 2021

Is het mogelijk om aan te geven voor de overstap naar warmte pomp, hoeveel aanpassing er nodig is om 100 kuub gas te vervangen? dus 100 kuub gas = 1 reguliere krachtstroom groep + een gewone groep voor de bediening van de warmtepomp 200 kuub gas= = 2 reguliere krachtstroom groepen + een gewone groep voor de bediening van de warmtepomp + uitbreiding van de... (?)etc :-)

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 23 Nov 2021

Beste Linda, bedankt voor je bericht. Hier is geen gemakkelijke vuistregel voor. Dit zul je per situatie moeten bekijken.

Mark
Door

Mark

op 30 Dec 2021

Beste Luc, In principe is dit precies het antwoord dat ik zocht (want zo zou ik het ook willen doen). Een onderverdeler tbv de warmtepomp. Echter het is toch niet selectief om achter een 3x25A hoofdaansluiting en een 3P 40A hoofdschakelaar een 3x25A automaat tbv van de onderverdeler van de warmtepomp te plaatsen?

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 22 Jan 2022

Beste Mark, Je moet inderdaad rekening houden met selectiviteit. Voorheen met zekeringen werd als vuistregel factor 1,6 aangehouden, maar met de huidige automaten kun je vaak een B20 na een B25 plaatsen. Om dit zeker te weten moet je de grafieken van beide automaten "op elkaar leggen" zodat ze niet in hetzelfde gebeid afschakelen.

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 27 Jan 2022

In het verleden met zekeringen en mespatronen hanteerde men vaak een factor 1,6. Dus achter een 3x25A hoofdaansluiting een 3x16A zekering om een selectieve installatie te krijgen. Echter met de komst van automaten kun je vaak een 3x20A automaat plaatsen achter een 3x25A automaat van de netwerkbeheerder. En een 3x25A achter een 3x35A automaat van de netbeheerder.

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 31 Jan 2022

Beste Mark, Dat klopt een 3x25 hoofdaansluiting met een 3x25A afgaande groep is niet selectief. De kans is groot dat de hoofdaansluiting (ook) aanspreekt bij overspanning of kortsluiting.

Ferdi
Door

Ferdi

op 02 Jan 2023

Zou het ivm EMC niet logisch/noodzakelijk zijn om een afgeschermde voedingskabel te gebruiken. Ook al omdat kasten (buiten op rubber trilblokken worden gezet?

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 02 Jan 2023

Beste Ferdi, Het is in de meeste gevallen niet noodzakelijk om een afgeschermde voedingskabel te gebruiken, maar op zich kan het geen kwaad om het wel te doen. De trillingen hebben met name invloed op de aansluiting van de kabel op de klemmen. De aansluiting zul je regelmatig moeten controleren, liefst met een momentschroevendraaier. Een losgetrilde aansluiting zal een hogere weerstand geven, een hogere weerstand geeft een hogere temperatuur. Uiteindelijk zal dit brandgevaar opleveren.

Mirjam
Door

Mirjam

op 16 May 2023

Moet de kabel van de buitentemperatuursensor in een buis of mantel verwerkt worden? Bij ons is dit niet gebeurd en was de kabel nl na een week al kapot gebeten. Wat zijn de richtlijnen / voorschriften hiervoor? Nu moeten wij nl voor alle kosten opdraaien.

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 23 May 2023

Beste Mirjam, iedere kabel moet op de juiste manier beschermt worden. Hierbij let je bijvoorbeeld op de legwijze en omgevingsfactoren. In de NEN1010 staat de legwijze voor kabels. Indien de kabel is kapotgebeten, kun je je afvragen of de installateur redelijkerwijs had moeten weten dat er kans op kapotbijten was. Indien dat zo is, had hij (aanvullende) maatregelen kunnen nemen, zoals installatiebuis of speciale kabel.

Jan
Door

Jan

op 12 Oct 2023

Beste Luc, Moet je met het plaatsen van een onderverdeler niet ook rekening houden met de selectiviteit. Volgens de NEN 1010-2020 dan. Als je een onderverdeler plaats is dat een behoorlijke aanpassing van de bestaande infrastructuur.

Jan
Door

Jan

op 12 Oct 2023

Beste Luc, Ik zou er toch ook de voorkeur aangeven om een aardlekschakelaar ook in de hoofdgroepenkast te plaatsen. Eventueel een 100 mA ipv een 30 mA als de onderverdeler ook aardlek schakelaar heeft.

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 14 Oct 2023

Beste Jan, de groep naar de onderverdeler is een distributiegroep. Deze mag een langere uitschakeltijd hebben waardoor je over het algemeen geen aardlekbeveiliging hoeft toe te passen, mits je installatie een goede aarding heeft. Indien je wel een aardlekbeveiliging moet toepassen, kun je eventueel een 300mA toepassen. Afhankelijk van het aantal groepen in de onderverdeler kan een 100mA te vroeg aanspreken omdat elke groep een eigen lekstroom heeft. Maar indien dit niet het geval is kun je ook een 100mA toepassen.

Rien
Door

Rien

op 20 Nov 2023

Dag Luc, is een kabel 5x 2mm2 voldoende voor een warmtepomp van 13KW of moet dat 2.5mm2 zijn?

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 21 Nov 2023

Beste Rien, je kunt dit berekenen met een kabelberekeningsprogramma, deze houdt rekening met meerdere factoren zoals de automaat. Een warmtepomp van 13kW zal per fase een stroom nodig hebben van 13000/3/230 = 19A. Omdat een warmtepomp gedurende lange tijd in bedrijf is, moet je in verband met warmteontwikkeling een automaat selecteren die 80% belast wordt. In jouw geval een 25A automaat. Tevens heb je een inschakelpiek en kun je het beste een c-karakteristiek automaat toepassen. Je berekend de kabel op een C25 automaat. In de praktijk zal dan, afhankelijk van bijvoorbeeld de lengte en legmethode, een 5x2,5mm2, een 5x4mm2 of in sommige gevallen dikker geadviseerd worden.

Ben
Door

Ben

op 07 Feb 2024

Hallo Luc.Eén van onze buren om de hoek heeft een Nibe warmtepomp gekregen. Wat mij verbaast heeft is dat de 3-fase alleen is voor de verwarmingselementen om de legionella weg te draaien. De warmte pomp zelf is gewoon 230.

GJ
Door

GJ

op 10 Apr 2024

Vraag: Mijn Meeting 50D warmtepomp (opgave 18kW) met een voedingskabel van ruim 20 meter vanaf de groepenkast is aangesloten met een 3x2,5 mm2 kabel, terwijl de handleiding minimaal 3x4 mm2 en in bijzondere gevallen 3x6 mm2 voorschrijft. Kan dat zomaar?

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 18 Apr 2024

Ik zou minimaal de aanwijzing van de fabrikant aanhouden ivm aansprakelijkheid. Daarnaast heb je te maken met het bouwbesluit en de NEN1010 voor wat betreft de dikte van de kabel. Je kunt de kabeldikte eenvoudig bepalen op de website van de kabelleverancier, bijvoorbeeld Draka of TKF. Ps. Liever iets dikker dan te dun. Een dikkere kabel heeft daarnaast ook een lagere weerstand en minder warmteverlies. Op termijn weegt de prijs van de dikkere kabel ruimschoots op tegen de extra stroomkosten. Zeker met zware verbruikers.

Guus Stofferis
Door

Guus Stofferis

op 13 Jul 2024

Vraag: zijn er buitenunits (compressors) voor zo'n 8 kW, die met 3x400V gevoed kunnen worden? In een woning met 3x25A heb je dan geen belachelijke 20A groep nodig op 1 fase en je houdt voldoende marge.

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 25 Jul 2024

Beste Guus, bedankt voor je bericht. Het is veel beter om zware gebruikers over 3 fase te verdelen, zeker een verbruiker van 8kW. Je kunt je installateur vragen om een driefase buitenunit. Op één fase van 3x25A netaansluiting kun je maximaal 25 x 230 = 5,6 kW aansluiten.

Reactie plaatsen