Van 1 fase naar 3 fase installatie met een smalle hoofdschakelaar
Jouw energieverbruik groeit elk jaar. Het aantal apparaten wat je in je woning hebt groeit en hierbij komend dus ook het energieverbruik. Op een gegeven moment heb je het plafond bereikt van jouw 1 fase installatie en moet je jouw elektrische installatie 'verzwaren' naar een 3 fase installatie.
In deze blog behandelen we hoe je van een 1 fase naar een 3 fase installatie gaat, en hoe je dit kunt doen zonder dat je module eenheden / ruimte kwijtraakt in de groepenkast aan jouw 3 fase hoofdschakelaar.
Bij een 1 fase hoofdaansluiting komt er 1 fase met een nul binnen in jouw woning, bij een 3 fase hoofdaansluiting komen er 3 fasedraden met een nul draad binnen in jouw woning.
In Nederland zijn de meest voorkomende hoofdaansluitingen in woningen 1-fase 35 ampère of 3-fase 25 ampère. Bij een 1-fase aansluiting kan er maximaal 35 ampère door één stroomdraad (fase) lopen. Bij een 3-fase aansluiting is dat 25 ampère per fasegeleider, dus drie keer 25 ampère verdeeld over drie draden.
Overzicht elektriciteitsaansluitingen en kosten (Liander 2025)
Onderstaand voorbeeld van de kosten is op basis van netbeheerders prijzen van 2025 bij Liander
| Aansluitingstype | Fases | Capaciteit | Beschikbaar | Totale netwerkkosten p/j (incl. btw) |
|---|---|---|---|---|
| 1-fase 25A | 1 | 5,75 kVA | ❌ Niet meer aan te vragen | € 455,74 |
| 1-fase 35A | 1 | 8,05 kVA | ✔ Beschikbaar | € 455,74 |
| 3-fase 25A | 3 | 17,25 kVA | ✔ Beschikbaar | € 455,74 |
| 3-fase 35A | 3 | 24,15 kVA | ✔ Beschikbaar | € 1.871,23 |
| 3-fase 50A | 3 | 34,5 kVA | ✔ Beschikbaar | € 2.745,69 |
| 3-fase 63A | 3 | 43,5 kVA | ✔ Beschikbaar | € 3.630,85 |
| 3-fase 80A | 3 | 55,2 kVA | ✔ Beschikbaar | € 4.505,32 |
De 1x25A is niet meer aan te vragen, mocht je er nog een hebben, dan blijft dit gewoon werkzaam. Totale netwerkkosten wordt per jaar gerekend, deze kosten zijn naast jouw maandelijkse / jaarlijkse energieverbruik en bestaan uit de volgende drie onderdelen:
| Onderdeel | Omschrijving |
|---|---|
| Vastrecht voor de aansluiting | De jaarlijkse kosten voor het beheer en onderhoud van de fysieke aansluiting op het elektriciteitsnet (bijvoorbeeld de kabel van straat naar woning en de aansluitkast). Dit tarief is afhankelijk van de grootte van de aansluiting. |
| Transportkosten | Kosten voor het beschikbaar stellen van transportcapaciteit: het leveren van stroom via het net naar jouw woning of pand. Dit bestaat uit een vast bedrag plus een bedrag op basis van de capaciteit van jouw aansluiting. |
| Meetdienst | Kosten voor het beheer en uitlezen van jouw elektriciteitsmeter. Dit is meestal een vast bedrag per jaar, ongeacht het verbruik. |
Vereisten voor het aanvragen van verzwaring van 1 fase naar 3 fase installatie
Als je wilt verzwaren is er ook een lijst met eisen waar je aan moet voldoen om van 1 fase naar 3 fase hoofdaansluiting te kunnen.
| Categorie | Omschrijving |
|---|---|
| Technische controle | Controleer of de hoofschakelaar, groepenkast en bedrading geschikt zijn voor 3-fase. De hoofschakelaar moet vaak worden geplaatst of vervangen. |
| Hoofdaansluitkast | Moet ruimte hebben voor een 3-fase aansluiting. Indien niet, moet deze worden aangepast door de netbeheerder. |
| Meterkast | De elektriciteitsmeter moet geschikt zijn voor 3-fase. Zo niet, dan vervangt de netbeheerder deze bij de verzwaring. |
| Aanvraag bij netbeheerder | Je dient een verzwaring aan te vragen via de netbeheerder (bijv. Enexis, Liander, Stedin). Dit kan vaak via mijnaansluiting.nl. |
| Kosten | Houd rekening met eenmalige kosten (aanpassing netaansluiting) en hogere jaarlijkse netwerkkosten (zie eerdere tabel). |
| Wachttijd | Afhankelijk van drukte kan het enkele weken tot maanden duren. Soms is graafwerk of straatopenbreking nodig, bijvoorbeeld als er nog geen 3-fase kabel ligt of de bestaande kabel niet dik genoeg is voor de gewenste aansluitwaarde. |
| Toestemming verhuurder/VvE | In geval van huur of appartement: overleg vooraf met eigenaar of VvE. |
Hoofdschakelaar aanpassen van 1 fase (2 Polig) naar 3 fase (4 Polig)
We moeten van een 1 fase naar een 3 fase installatie en hierbij is een 4 polige hoofdschakelaar vereist voor het energiebedrijf de installatie komt verzwaren. Ze moeten simpelweg iets hebben om op te kunnen aansluiten. Heb je al een 3x25A aansluiting en ga je naar een 3x35A aansluiting, je hoofdschakelaar is dus 4 polig met 40A? Dan hoef je niks te doen. Ze vervangen de voorbeveiliging en dan is het klaar.
heb je een 1 fase groepenkast met een 2 polige hoofdschakelaar en ga je naar een 3 fase groepenkast? Dan moet je een 3 fase hoofdschakelaar installeren, ook wel 4 polige hoofdschakelaar. Je kunt als je voor een 3x25A aansluiting gaat voor een 40A 4 polige hoofdschakelaar gaan, dan hoef je niet de hoofdschakelaar te vervangen als je toch weer zou ophogen naar bijvoorbeeld 3x35A.
Van 1 fase naar 3 fase
Om te kunnen verzwaren heeft het energiebedrijf een hoofdschakelaar nodig, waar ze de twee extra fasen op kunnen aansluiten. In dit geval ga je dus van een 2 polige hoofdschakelaar naar een 4 polige hoofdschakelaar voordat het energiebedrijf langs komt om jouw elektrische installatiewaarde te verhogen. Je wilt de elektrische installatie zo maken dat zodra het energiebedrijf je installatie op 3 fase heeft aangesloten de hele installatie ook op 3 fase is verdeeld.
Welke 4 polige hoofdschakelaar
Standaard wordt een 4 module brede tuimelschakelaar gebruikt als hoofdschakelaar. Elk merk heeft zo een hoofdschakelaar, het voordeel is dat je met een kamrail de 3 fase aan de inkomende zijde kunt doorverbinden, dan heeft je groepenkast alsnog (1 fase) stroom op de 3 verschillende fasen, zonder dat de installatie is verhoogd naar 3 fase (overbruggen van installatie hoofdschakelaar naar verhoging door energiebedrijf).
Smalle 4 polige hoofdschakelaars
Hager heeft deze smalle hoofdschakelaars te krijgen tot 32A en SEP heeft de smalle hoofdschakelaar te krijgen tot 40A. Wij raden vaak de 40A SEP smalle hoofdschakelaar aan omdat je hier dan eventueel ook voorbereidt bent op een 3x35A hoofdaansluiting.
Ga voor alle hoofdschakelaars naar deze link: Hoofdschakelaar actuele prijzen.
Aanpassing doen in de groepenkast - installatie 4 polige hoofdschakelaar
Het installeren van een 4-polige hoofdschakelaar in een groepenkast vereist zorgvuldigheid, voorbereiding en vakmanschap. Deze werkzaamheden moeten altijd spanningsloos, veilig en door iemand die bekwaam is worden uitgevoerd.
Veiligheid eerst
Werk nooit onder spanning en verbreek nooit een zegel van het energiebedrijf als je geen zegelrecht hebt. In sommige woningen is het mogelijk om de aansluiting spanningsloos te maken via een aanwezige hoofdschakelaar vóór de meterkast. Controleer dit vooraf.
Meet altijd de spanningsloosheid van de elektrische installatie:
1. Voorbereiding
Zorg dat je:
- weet hoe je de faseverdeling na installatie wilt maken,
- al het benodigde materiaal en gereedschap klaar hebt liggen, ( 123Groepenkast.nl)
- een netjes ingerichte werkplek hebt zonder rommel of obstakels,
- en de installatie in één keer geconcentreerd kunt afronden.
Schakel van tevoren ook apparaten zoals laadpalen en zonnepaneleninstallaties uit.
2. Spanningsloos werken
Verwijder de deksel van de groepenkast en meet met een tweepolige spanningszoeker (duspol) of er nog spanning op de polen staat. Pas als je hebt vastgesteld dat de installatie volledig spanningsloos is, begin je met de werkzaamheden. Let op, meet dus ook aan de inkomende kant van de hoofdschakelaar, niet alleen aan de afgaande stroomkant. Duspol nodig? Klik hier.
3. Oude hoofdschakelaar verwijderen
Verwijder de bedrading van de oude hoofdschakelaar.
Til de vergrendeling op de DIN-rail iets omhoog met een platte schroevendraaier.
Neem de hoofdschakelaar van de rail.
4. Nieuwe hoofdschakelaar plaatsen
Klik de nieuwe 4-polige (smalle) hoofdschakelaar op de DIN-rail.
Sluit eerst de afgaande bedrading aan. Zorg bij een 3-fasige installatie voor een goede belastingverdeling over de drie fasen.
5A. Inkomende zijde aansluiten (Smalle SEP hoofdschakelaar)
( Ga naar smalle SEP hoofdschakelaar 4 Polig 40A)
Sluit de nul (N) aan en draai deze handvast vast.
Sluit L1 aan met een extra 90 mm lange 6 mm² draad.
Verbind deze door naar de naastliggende pool met nog een 90 mm draad. Herhaal dit voor de volgende pool.
Je voedt de hoofdschakelaar dus via L1 door naar de andere fasen.
Zorg dat alle fasedraden dezelfde dikte hebben. Gebruik indien nodig een aansluitblokje.
Let op: in deze opstelling wordt de volledige installatie nog met één fase gevoed — dit kan een tijdelijke oplossing zijn totdat er 3-fase beschikbaar is.
Draai alle schroeven aan met een momentschroevendraaier op 1,2 Nm, zoals voorgeschreven.
5B. Inkomende zijde aansluiten (4 Module brede hoofdschakelaar)
( Ga naar alle hoofdschakelaars)
Sluit de nul (N) aan en draai deze handvast vast.
Sluit onder L2 en L3 een 3 voudige 1P pin (of indien mogelijk 3 voudige 1P vork) kamrail aan.
Verbind deze door naar de naastliggende L1 met de draad vanuit de meter van het energiebedrijf.
Je voedt de hoofdschakelaar dus via L1 door naar de andere fasen.
Gebruik indien nodig een aftakklem. (Ga naar alle aftakklemmen)
Let op: in deze opstelling wordt de volledige installatie nog met één fase gevoed — dit kan een tijdelijke oplossing zijn totdat er 3-fase beschikbaar is. Er moeten dus geen 3 fase componenten worden ingeschakeld.
Draai alle schroeven aan met een momentschroevendraaier zoals voorgeschreven.
6. Afronden
Als alles correct is aangesloten en aangedraaid, plaats je de deksel terug op de groepenkast. Schakel de installatie vervolgens langzaam weer in.
Conclusie
De overstap van een 1-fase naar een 3-fase installatie is in veel woningen een logische stap, zeker nu het energieverbruik jaar op jaar toeneemt. Denk aan inductiekoken, warmtepompen en laadpalen: al deze toepassingen vragen om meer vermogen dan een traditionele 1-fase installatie kan bieden. In deze blog heb je kunnen lezen wat er allemaal bij komt kijken — van de aanvraag tot de plaatsing van een 4-polige hoofdschakelaar, en hoe je dit slim en efficiënt kunt uitvoeren zonder extra ruimte in je groepenkast te verliezen.
Heb jij al ervaring met het verzwaren van je installatie of ben je dit van plan? Laat het hieronder weten in de reacties — we zijn benieuwd naar jouw aanpak, tips of vragen!