Aardlekschakelaar vs. Aardlekautomaat: Wat is het verschil en wanneer kies je welke?

Bij het inrichten of upgraden van je groepenkast zijn twee componenten van cruciaal belang voor je veiligheid: de aardlekschakelaar en de aardlekautomaat. Veel professionals en doe-het-zelvers zien door de bomen het bos niet meer. Wat is nu precies het verschil? Wanneer is welke beveiliging verplicht? En vooral: wat kies je voor jouw installatie?

In deze blog leggen we het je haarfijn uit, sluiten we aan op de nieuwste NEN 1010-normen en helpen we je de juiste keuze te maken voor een veilige en betrouwbare elektrische installatie in je huis.

De basis: Waarom hebben we deze beveiliging nodig?

Zowel de aardlekschakelaar als de aardlekautomaat beschermen je tegen aardlekstromen – lekstromen die via een ongewenste weg (bijv. via een apparaat of persoon) naar de aarde lopen. Dit kan gebeuren door defecte isolatie, vocht of beschadigde bekabeling. Zonder goede beveiliging kan dit leiden tot elektrocutie of brand.

1. De Aardlekschakelaar (30mA)

Wat doet het?

Een aardlekschakelaar (ook wel: differentieelschakelaar) meet continu of de stroom die erin gaat, er ook weer uit komt. Loopt er door een defect ergens stroom weg (bijv. 30 milliAmpère), dan verbreedt de schakelaar binnen milliseconden de stroomkring. Hij beveiligt dus tegen aardlekstromen en indirect tegen elektrocutie.

Hoe herken je het?

Heeft een testknop (meestal een T-vorm) en een hefboom om hem aan- en uit te zetten. Let op: Een aardlekschakelaar beschermt niet tegen overbelasting of kortsluiting. Daarom moet een aardlekschakelaar altijd in combinatie met een installatieautomaat (een "zekering") worden gebruikt.

Testknop bij aardlekschakelaars en aardlekautomaten

2. De Aardlekautomaat (30mA)

Wat doet het?

De aardlekautomaat is een twee-in-één component. Het combineert de functies van een installatieautomaat (beveiliging tegen overbelasting en kortsluiting) en een aardlekschakelaar (beveiliging tegen lekstromen) in één apparaat. Het is een alles-in-één oplossing voor een individuele groep.

Hoe herken je het?

Heeft ook een testknop, maar is vaak smaller dan een losse aardlekschakelaar en heeft één hefboom voor de complete bediening.

De verschillen op een rij: Aardlekschakelaar vs. Aardlekautomaat

KenmerkAardlekschakelaarAardlekautomaat
Bescherming tegenAlleen aardlekstromen (>30mA)Aardlekstromen, overbelasting én kortsluiting
Plaats in de kastGaat over meerdere groepen (max. 4)Beveiligt één individuele groep
GebruikHoofdbeveiligingSpecifieke, gevoelige toepassingen
KostenLager (maar plus kosten automaat)Hoger per stuk
RuimteNeemt meer plek in beslag (combinatie nodig)Zeer compact
Ideaal voorStandaard woonhuisinstallatiesAparte beveiliging voor o.a. wasmachine, vriezer, buitenverlichting

Heb je een aardlekbeveiliging nodig voor jouw situatie? Vind via de link hieronder alle aardlekschakelaars eenvoudig in een rijtje.


Wanneer kies je wat? De praktijkadviezen voor jouw installatie

Kies voor een AARDLEKSCHAKELAAR als:

  • Je een complete woning of een nieuwe groep moet beveiligen volgens het boekje.
  • Je meerdere groepen (max. 4) achter één beveiliging wilt plaatsen. Dit is de meest gebruikelijke en voordelige oplossing voor standaard woonhuizen.
  • Je voldoet aan de norm: in Nederland is een hoofd aardlekschakelaar verplicht voor alle nieuwe en gemoderniseerde installaties.

Kies voor een Aardlekautomaat als:

  • Je een enkele, specifieke groep extra wilt beveiligen, bijvoorbeeld voor:
    • Je wasmachine of vriezer (in een vochtige ruimte)
    • Buitenverlichting of tuinverwarming
    • Een garage of schuur met eigen groep
  • Je een kleine groepenkast hebt en ruimte wilt besparen.
  • Je een kritisch apparaat wilt beschermen waar een lekstroom direct grote gevolgen kan hebben.

Heb je een aardlekbeveiliging nodig voor jouw situatie? Vind via de link hieronder alle aardlekautomaten eenvoudig in een rijtje.


Veiligheid eerst: Laat je installatie checken

Twijfel je over de staat van je beveiliging? Schakel altijd een professional in.
Een aardlekschakelaar moet periodiek worden getest (minimaal 1x per jaar met de testknop). Oude types (AC) zijn niet bestand tegen alle soorten foutstromen; moderne types A zijn veel beter. Een professional kan beoordelen of jouw beveiliging nog voldoet aan de actuele normen.

🔧 Tip van ons: In onze kennisbank lees je meer over het vervangen van een oude installatieautomaat of veelgemaakte fouten in de groepenkast.

Conclusie: Combinatie is key

De vraag is niet of je een aardlekschakelaar of aardlekautomaat nodig hebt, maar wanneer je welke toepast. De standaard oplossing is een hoofdaardlekschakelaar met installatieautomaten per groep. Voor specifieke, gevoelige toepassingen is de aardlekautomaat de perfecte, aanvullende beveiliging.

Heb je vragen over jouw groepenkast? Of twijfel je over de juiste beveiliging? Neem contact op met een van onze adviseurs. Onze professionals helpen je graag aan een veilige en toekomstbestendige installatie.

Heb je recent jouw groepenkast laten vernieuwen en gekozen voor aardlekautomaten? Deel je ervaring in de reacties hieronder!