Hoe bepaal je de maximale uitschakelstroom van een automaat??
19 december 2022 
4 min. leestijd

Hoe bepaal je de maximale uitschakelstroom van een automaat??

Een veelvoorkomende vraag is: Wat is de uitschakelstroom van installatieautomaten? Het antwoord is eenvoudig: "de maximale uitschakelstroom is afhankelijk van het type automaat". Maar hoe bepaal je de maximale uitschakelstroom dan bij mes-zekeringen en D-patronen? In deze blog behandelen we zowel de installatieautomaten als de mes-zekeringen en D-patronen.

Maximale uitschakelstroom bij installatieautomaten

Er zijn verschillende types installatieautomaten. In Nederland is het type B (B-karakteristiek) de meest voorkomende automaat. Maar type B is minder geschikt om te gebruiken bij apparaten met een hoge inschakelstroom, zoals bijvoorbeeld airco's, warmtepompen en zaagtafels. In deze gevallen gebruik je over het algemeen een type C automaat met een C-karakteristiek.


Automaten met een B-karakteristiek of een C-karakteristiek komen het meeste voor


In specifieke gevallen kom je ook wel eens een automaat van bijvoorbeeld het type A of van het type D tegen. Maar in woningen zie je dit zelden. Onder andere omdat automaten elektronische componenten zijn is de uitschakelstroom van automaten vrij nauwkeurig te bepalen, en is bij elk type een veelvoud van de nominale stroom.

Groep bijplaatsen

De uitschakelstromen van de meeste voorkomende automaten zijn:

  • Type A is 0-3x In
  • Type B is 3-5 x In
  • Type C is 5-10 x In
  • Type D is 10-20 x In

Om een idee te geven van de maximale uitschakelstroom, gaan we in dit rekenvoorbeeld uit van een nominale stroom (In) van 16A.

  • Type A is 3 x In = 3 x 16A = 48A
  • Type B is 5 x In = 5 x 16A = 80A
  • Type C is 10 x In = 10 x 16A = 160A
  • Type D is 20 x In = 20 x 16A = 320A

Voor de volledigheid hieronder nog de maximale uitschakelstromen van automaten met andere karakteristieken. Deze komen voornamelijk voor in de industrie.

  • Type G is 10 x In
  • Type K is 12-14 x In
  • Type L is 4,55-5,25 x In
  • Type U is 11,2 x In
  • Type Z is 3,6 x In

Weet je inmiddels al welke installatie automaat jij nodig hebt? Bekijk via deze link ons aanbod. (LINK)

Uitschakelstromen van mes-zekeringen en D-patronen

Voor mes-zekeringen en D-patronen raadpleeg je de uitschakelgrafiek van de betreffende fabrikant voor toegepaste type voorbeveiliging. Hierbij volg je de "kromme" van het betreffende type. Afhankelijk van het stroomstelsel en het vermogen bepaal je de uitschakeltijd en je leest vervolgens af wat de maximale uitschakelstroom is.

De karakteristiek van smeltveiligheden begint vaak met de "kleine" letter g, gevolgd door één of twee letters.

uitschakelstromen smeltveiligheden

Aan de hand van een voorbeeld gaan we de maximale uitschakelstroom van een 16A smeltveiligheid bepalen. Deze smeltveiligheid zie je nog regelmatig in oudere installaties. In Nederland komt een TT-stelsel het vaakst voor, vandaar dat we dit stelsel als uitgangspunt nemen. Volgens de NEN1010 is de maximale uitschakeltijd voor een eindcontactdoos in een TT stelsel 0,2 sec.

Uitschakelkarakteristie smeltveiligheid

In de grafiek zoek je eerste de "kromme" op van de 16A smeltveiligheid. Bovenin zie je 16A bij In (A) staan. Vervolgens zoek je op de linkerschaal 0,2 sec op. Dit is de 2 boven de 10(-1). Je volgt de lijn naar rechts, totdat je de lijn van de 16A kruist. Op dit punt ga je naar de schaal beneden en kom je ongeveer uit op 110A. Dit is de maximale uitschakelstroom.


Bovenstaande manier is omslachtig, daarom gebruik je In de praktijk vaak een tabel. In de tabel voor gG patronen staan dan de meest voorkomende gG smeltveiligheden genoemd. In de tabel zie je dat bij een In van 16A en een uitschakeltijd van 0,2 sec de maximale uitschakelstroom 110,5A is. Dit komt overeen met de waarde uit de grafiek.

Maximale uitschakelstroom gG patronen

Wat gebeurt er als de kortsluitstroom te laag is voor de uitschakelstroom van de automaat?

Je kunt je voorstellen dat in een bepaalde situatie het niet mogelijk is om de uitschakeltijd van 0,2 seconden in een TT-stelsel te halen. Dit kan bijvoorbeeld omdat de circuit impedantie (aardweerstand) aan de afgaande zijde te hoog is, waardoor bij een kortsluiting de automaat of de smeltpatroon niet aanpreekt.

Wij leggen dit uit aan de hand van een voorbeeld. Stel dat de circuit weerstand 2 ohm is, dit kan zich bijvoorbeeld voordoen bij een dunne en/of lange kabel. Dan is de kortsluitstroom 230V/2Ohm = 115A. Een automaat met een 16A B-karakteristiek zal dan wel op tijd aanspreken, deze spreekt immers aan boven de 80A. Een 16A automaat met een C-karakteristiek zal dan waarschijnlijk niet aanpreken, deze spreekt pas aan tussen de 80A en 160A (5-10 x In). De kortsluiting schakelt dan niet af door de automaat. Dit is een ongewenste situatie.

In een andere blog gaan we dieper in op de kortsluitstroom. We bespreken dan zowel de kortsluitstroom aan de voedende zijde, als de kortsluitstroom aan de afgaande zijde.

Kortom. Aan het waarborgen van een veilige installatie, zitten best nog wel wat "haken en ogen". Kom je er niet uit, vraag dan altijd een professional.

Wij vinden het superleuk als je een reactie wilt achterlaten. Klik op de reactieknop onderaan deze pagina. Alvast bedankt.

Over de schrijver
Luc startte in 1991 in de installatietechniek. In 2013 is hij gestart met zijn eerste webshop in technische installatiematerialen 123GroepenKast.nl. Datzelfde jaar schreef hij zijn eerste e-boek over het aansluiten van een groepenkast. Vanuit zijn passie voor de techniek publiceerde hij meerdere kennis artikelen met als doel om de technische vakkennis op een hoger niveau te krijgen. Te vaak ziet hij in de praktijk technische installaties die zijn aangelegd met een gebrek aan technische kennis. Door de kennis terug te brengen, samen met het vakmanschap van de RegioInstallateur wordt een betrouwbare, en bovenal veilige technische installatie opgeleverd. Tegenwoordig houdt Luc zich bezig met de ontwikkeling van de RegioInstallateur en Installo.
Maurits
Door

Maurits

op 19 Dec 2022

Goede informatie, ik vind het fijn dat jullie geregeld elektrotechniek behandelen. Vooral nu zonneenergie toegepast wordt. Daar ik nog geregeld wat installeer en een beetje vastgeroest ben met oude kennis komt jullie informatie goed van pas.

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 19 Dec 2022

Beste Maurits, bedankt voor je reactie. Goed om te horen dat dit goed van pas komt.

Leo vd Plaat
Door

Leo vd Plaat

op 19 Dec 2022

Prima bruikbare uitleg. Zoals Maurits eerder schreef ben ook ik een oldtimer (70) en opgegroeit met de wat verouderde kennis. Fijn om zo'n informatie blok te kunnen lezen. Bedankt.

john
Door

john

op 20 Dec 2022

Zeker leuk om telezen. informatief! Bedankt

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 20 Dec 2022

Beste Leo en John, bedankt voor jullie reactie.

Ar
Door

Ar

op 23 Dec 2022

Heel leuk om te lezen. Alvast Bedankt

Eric
Door

Eric

op 23 Dec 2022

Typo: 230V/2Ohm = 115V -> moet zijn: 230V/2Ohm = 115A

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 24 Dec 2022

Beste Eric, Bedankt voor je opmerkzaamheid. Het klopt dat het Ampère moet zijn ipv Volt. Ik heb 115V aangepast naar 115A.

Jacco Hoeve
Door

Jacco Hoeve

op 16 May 2023

Thanks! Wij hebben nu een 3x40A en willen naar 3x25A. Dus ik ben aan het rekenen en meten. Ik heb hier nog wel meer vragen over. Waar kan ik terecht? Ik hou met een P1 meter per fase alles precies bij en kan met Python helemaal los.

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 23 May 2023

Beste Jacco, je kunt e.e.a. berekenen maar inderdaad ook meten. Meten = weten. In essentie gaat het er om dat je een veilige en betrouwbare installatie hebt. Indien je met meten niet boven de 25A uit komt dan kun je overwegen om terug te gaan naar 3x25A.

Eugene
Door

Eugene

op 19 Feb 2024

Bedankt voor deze heldere uitleg. Als Nen -inspecteur vind ik het erg handig om deze zaken extra verduidelijkt te zien.

Tonie Denekamp
Door

Tonie Denekamp

op 20 Mar 2024

In de tekst staat Type D is 10-30 x In, maar dit is volgens mij Type D is 10-20 x In.Trouwens een erg leuke en handige site wat jullie hebben. Is er ook een uitleg aanwezig over de impendantiemeting?

Luc Lageweg
Door

Luc Lageweg

op 02 Apr 2024

Beste Tonie, bedankt voor je opmerkzaamheid, ik heb de tekst inmiddels aangepast. Wij hebben geen info over de impedantie meting op de site staan.

Reactie plaatsen