Persoonlijke beschermingsmiddelen

Persoonlijk beschermingsmiddelen, afgekort PBM, is een stuk uitrusting dat je kunt dragen of vasthouden en waarmee je jezelf beschermt tegen één of meer gevaren voor de gezondheid en veiligheid. Bij elektrotechnische werkzaamheden gaat het over de bescherming tegen aanraakgevaar en vlambooggevaar. De term persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) bevat niet voor niks het woord persoonlijk. Ze zijn bedoeld voor je eigen veiligheid. Leen ze bij voorkeur niet uit en voer periodiek voor ieder gebruik een visuele of functionele controle uit om te checken hoe ze eraan toe zijn. Voorbeelden van toegepaste handgereedschappen en PBM's voor elektrotechnische werkzaamheden zijn:

• Beschermende kleding tegen vlambogen
• Handgereedschap
• Handschoenen en wanten
• Isolerende dekens, kleding, matten en mouwen
• Stijve beschermende omhullingen
• Tweepolige spanningsaanwijzers

Je ziet in deze opsomming ook geïsoleerd gereedschap staan. Deze persoonlijke beschermingsmiddelen gebruik je veel in de praktijk. De NEN3140 geeft aan dat dit gereedschap bedoeld is voor werken aan de elektrische installatie onder spanning of als je binnen de gevarenzone komt. Maar dat is wat tegenstrijdig, want de hoofdregel van de NEN3140 is nou juist dat dit niet mag. Toch is het verstandig om dit soort gereedschap te gebruiken. Voorheen moest geïsoleerd gereedschap voldoen aan de oude VDE 0680 en de VDE 0682. Maar dit zijn Duitse normen, en op het gereedschap stond het VDE symbool. De huidige norm is de NEN-EN-IEC 60900.

Persoonlijke beschermingsmiddelen en onder spanning werken

De NEN3140 spreekt over voorzorgsmaatregelen bij werkzaamheden onder spanning. De definitie van werken onder spanning is: Werken in de gevarenzone ofwel 'alle werkzaamheden waarbij een persoon actieve delen kan aanraken of met delen van zijn lichaam, met gereedschappen, hulpmiddelen of (persoonlijke) beschermingsmiddelen terecht kan komen in de gevarenzone.

Onder spanning werken is in de praktijk bijna altijd een overtreding van het arbeidsomstandighedenbesluit

Maar wat is dan de gevarenzone? De NEN3140 bedoeld hiermee het gebied in de nabijheid van ongeïsoleerde, spanningsvoerende delen. Indien je werkzaamheden moet uitvoeren gebruik je dus altijd persoonlijke beschermingsmiddelen. Onder spanning werken is aan strikte eisen onderhevig. Het arbeidsomstandighedenbesluit geeft bijvoorbeeld aan dat het niet is toegestaan om werkzaamheden onder spanning te verrichten tenzij:

1. De dringende noodzaak van het onder spanning uitvoeren van die werkzaamheden is aangetoond en
2. tot het uitvoeren van die werkzaamheden uitdrukkelijk opdracht is gegeven en
3. de installatie geschikt is voor het onder spanning uitvoeren van die werkzaamheden en doeltreffende maatregelen, zoals persoonlijke beschermingsmiddelen, zijn genomen om aan die werkzaamheden verbonden gevaren te voorkomen.

Let op: Met de noodzaak om onder spanning te werken bedoelt men dat het in sommige gevallen gevaarlijker is om de spanning uit te schakelen dan om onder spanning te werken. Het gaat dus niet om een financiële noodzaak.